Powięź i trening mięśniowo-powięziowy, ale co z tym wszystkim ma wspólnego joga?

Opublikowane przezMagdaOpublikowany wYogaTagi:, , , , , , ,

1. Powięź – definicja

Powieź, po angielsku fascia, z łaciny fascia oznacza taśmę/bandaż. Nauka o powięzi jest stosunkowo młoda – pierwszy duży kongres poświęcony powięzi – „Fascia Research Congress” odbył się w roku 2007. To wtedy po raz pierwszy eksperci z całego świata mogli podzielić się swoimi odkryciami z kolegami. Jednym z najbardziej znanych ekspertów w dziedzinie powięzi jest Niemiec Robert Schleip.

Powięź. Źródło: https://blackroll.com/article/what-are-fasciae
Cytrusy. Źródło: shutterstock.com

Cytrynowa analogia

Miąższ owocu podzielony jest na cząstki, które otacza biała cienka skórka – to taka cytrynowa powięź.

Powięź jest tkanką łączną, która tworzy w naszym ciele cały system – powięź otacza kości, organy, mięśnie. Zależnie od tego, gdzie jest i jaką pełni rolę – będzie nazwana inaczej.

Powięź jest lepka, elastyczna, plastyczna i ma od 6-10 razy więcej nerwów czuciowych niż mięśnie. Ciągle się zmienia i adaptuje.

Powięź w ok. 70-80% składa się z wody. Wg Roberta Schleipa adaptacja powięzi następuje 3-4 razy szybciej niż układu nerwowego.

Powięź. Źródło: https://www.crossfitinvictus.com/blog/brief-introduction-fascia-structure-function-importance/

Polecam wystąpienie Toma Myersa dla Google (2018) – tak tak ja wiem, teraz to się ogląda 30-sekundowe rolki, a tu ponad 40 minut. Jeśli interesuje Was temat ruchu i powięzi to naprawdę warto!

2. BioTensegrity (biotensegracja)

Model tensegrity zakłada, że integralność danej struktury opiera się na odpowiednim napięciu pomiędzy jej elementami składowymi. W oparciu o te założenia Kenneth Snelson tworzył niezwykle oryginalne rzeźby (przykłady niżej). Sam termin Tensegrity (tensegracja) pochodzi od słów tension i integrity, a stworzył go Buckminster Fuller.

Rzeźby Kennetha Snelsona.

Biotensegracja to zastosowanie zasad tensegracji do struktur biologicznych. Chcesz zagłębić się w ten temat? zapraszam tutaj

3. Taśmy anatomiczne

Najbardziej znaną koncepcję taśm anatomicznych stworzył Thomas Myers, a szczegółowo opisał ją w książce „Taśmy anatomiczne”. Książka nie jest łatwa, myślę, że fizjoterapeuci przyswoją ją zdecydowanie szybciej – z resztą książka skierowana jest do nich (patrz okładka).

Myers taśmy nazwał meridianami struktur powięziowo-mięśniowych, aby meridian był uznany za aktywny musi przebiegać w stałym kierunku i na jednej głębokości przez połączenia powięziowe lub mechaniczne.

Thomas W. Myers, Taśmy anatomiczne.

Czym jest taśma anomiczna? Jest to „łańcuch” połączonych ze sobą mięśni, powięzi, więzadeł, przez które przekazywane są różnego rodzaju napięcia, przeciążenia, urazy i ruch.

Pamiętajcie, że to tylko jedna z koncepcji. Istnieje wiele innych: Michel Clauzade wyróżnił 5 najważniejszych łańcuchów neuromięśniowych, Paul Chauffour przedstawił model 7 łańcuchów.

Na zdjęciu po lewej Taśma Powierzchowna Tylna wg Myersa. Taśma zaczyna się na powierzchni podeszwowej paliczków palców stóp, obejmuje powięź podeszwową i krótkie zginacze palców, przyczepia się do kości piętowej, dalej obejmuje ścięgno Achillesa i mięsień brzuchaty łydki, kłykcie kości udowej, mięśnie kulszowo-goleniowe, guzy kulszowe, więzadło krzyżowo-guzowe, kość krzyżową, powięź krzyżowo-lędźwiową, prostownik grzbietu, grzebień potyliczny, czepiec ścięgnisty, rozcięgno naczaszne aż dochodzi do kości czołowej i brzegu nadoczodołowego.

Taśma tylna ma za zadanie utrzymać nasze ciało w pozycji wyprostu i zapobiegać przyjmowaniu pozycji zgięciowej.

Elastyczność tej taśmy sprawdzić można np. w skłonie.

Poniżej mały eksperyment – czy praca z jedną częścią taśmy wpłynie na inną część tej taśmy? Zobaczmy.

Mały eksperyment

Masaż stóp i jego wpływ na skłon.

zrób skłon – ustaw stopy mniej więcej na szerokość bioder, spróbuj utrzymać proste nogi i tułowiem zejdź w dół, ile możesz – zapamiętaj co i gdzie czujesz, jaki masz zakres

weź twardą piłeczkę – może być piłka tenisowa, korkowa, kauczukowa; rozmasuj swoje stopy naciskając na piłkę – rób to ruchami wzdłuż stopy (kilka minut na stopę)

zrób skłon i zobacz czy czujesz/widzisz różnicę

Czy to, że zauważyliście różnicę w skłonie jest dowodem na istnienie połączenia powięziowego pomiędzy stopą, a tyłem uda? No nie jest. Czy to, że 90% osób, z którymi robię to ćwiczenie widzi różnicę, zmieni Wasz punkt widzenia? Może taśma działa tak, jak opisuje Myers, a może nie. Ważne moim zdaniem, czy to ćwiczenie podziałało na Ciebie i czy chcesz je robić. Ja osobiście lubię masować w ten sposób stopy nie dlatego, że czuję coś konkretnego w tyle nogi, a raczej dlatego, że po prostu lepiej mi się chodzi po takim masażu.

A co poleca Tom Myers na rozciąganie taśmy tylnej?

A poleca jogę – zdjęcie po prawej prosto z jego książki.

4. Trening mięśniowo-powięziowy

Założeniem treningu mięśniowo-powięziowego jest praca z całym łańcuchem/taśmą anatomiczną. Możemy to robić:

  • statycznie – utrzymujemy daną pozycję ciała przez dłuższy czas (bierne rozciąganie – ciało ma się rozluźniać, aktywne – napinamy antagonistów mięśni rozciąganych)
  • dynamicznie – szybkie rozciąganie całej taśmy i powrót do pozycji naturalnej

Trening taki zazwyczaj wygląda następująco:

  • rozciąganie naprzemiennie taśmy przedniej i tylnej
  • rozciąganie łańcuchów bocznych/spiralnych
  • rozciąganie taśmy tylnej

Wszystkie taśmy na siebie oddziałują – podczas treningów, które prowadziłam, które skupiały się na pracy taśm bocznych i spiralnych, uczestnicy widzieli ogromną różnicę w elastyczności taśmy tylnej.

Weekend z jogą, Nad Rogalami – praca z taśmą boczną za pomocą jogi.
„Mechaniczne interakcje pomiędzy mięśniami, ścięgnami i powięziami rozwijały się u ludzi na przestrzeni tysięcy lat, by zapewnić nam szeroki repertuar ruchowy. Jesteśmy dopiero na początku drogi do zrozumienia takich adaptacji i opanowania sztuki kierowania nimi z użyciem specyficznych środków i ćwiczeń.”*

Thomas Findley

*Robert Schleip, Powięź, Wrocław 2017

5. Joga

W roku 1934 wydano książkę „Yoga Makaranda” autorstwa Sri T. Krishnamacharya. Jeden z rozdziałów w pełni poświecony jest praktyce asan (pozycji jogowych), które autor ułożył w określoną sekwencję. Zdjęcia niżej pochodzą właśnie z tej książki. Po zapoznaniu się z książką Toma Myersa trudno nie zauważyć, że określone pozycje jogowe to praca z konkretnymi taśmami anatomicznymi:

  • taśma tylna – pies z głową w dół, parsvottanasana, uttanasana
  • taśma przednia – pies z głową w górę
  • taśma boczna – trójkąt (trikonasana)

Co ciekawe pojawia się też naprzemienność pracy z taśmami – praca taśma przednia/taśma tylna to w jodze pies z głową w górę i pies z głową w dół wykonywane bardzo często właśnie po sobie. Czy nawet początek powitania słońca – pierwsza pozycja unoszenie rąk do góry w pozycji stojącej to rozciąganie taśmy przedniej, następnie mamy skłon – rozciąganie taśmy tylnej.

Przed nami jeszcze wiele badań nad powiązaniami mięśniowo-powięziowymi. Odkryjemy pewnie jeszcze dużo.

Czy to, co teraz badamy, Hindusi wiedzieli wcześniej? Czy mieli jakiegoś rodzaju intuicję przy wykonywaniu jogowych pozycji? przy układaniu ich w sekwencje?

Znalazłam informację online, że jogę praktykuje ponad 300 milionów ludzi na świecie! Widzę, jak wpływa na ludzi – uczy koncentracji, uważności, wzmacnia, uelastycznia. Towarzyszy mi już 13 lat, sama widzę jej efekty, a teraz jeszcze nauka mówi nam, że to rodzaj aktywności, której potrzebuje nasze ciało, a dokładniej nasza powięź.

Podsumowując? Jest duża szansa, że na jodze popracujesz z całymi taśmami/łańcuchami mięśniowo-powięziowymi. Może się okazać, że to jest coś, czego potrzebuje Twoje ciało, ale nie dowiesz się tego, jak nie spróbujesz. 😉 Możesz też być elastyczny/elastyczna i joga nie zrobi na Tobie większego wrażenia, ale zrobi trening siłowy. Ćwicz, testuj, próbuj, a jak nie wiesz od czego zacząć zapytaj specjalistę od ruchu. 🙂

Wesprzyj mnie

Podobał Ci się wpis? Wesprzyj mnie symboliczną kwotą i postaw mi kawkę – będzie mi bardzo miło!

Źródła:

Dodaj komentarz